Uluslararas\u0131 kamuoyunda \u0130srail-Hamas sava\u015f\u0131nda her iki taraf\u0131n da insanl\u0131k hatas\u0131 i\u015fledi\u011fi tezi b\u00fcy\u00fck dayanak g\u00f6r\u00fcyor. Sava\u015fan g\u00fc\u00e7lerin bir\u00e7ok a\u00e7\u0131dan e\u015fit olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnenlerden biri olsam da bendeniz de her iki taraf\u0131n \u201csava\u015f su\u00e7u\u201d i\u015fledi\u011fine inananlardan\u0131m.<\/p>\n
Sava\u015fta \u00f6ld\u00fcr\u00fclen be\u015f bin ki\u015finin bir\u00e7oklar\u0131n\u0131n sivil oldu\u011fu biliniyor. Gazze sonuna yak\u0131n Re’im kibbutz’unda bir m\u00fczik \u015fenli\u011fine kat\u0131lan y\u00fczlerce \u0130srailli Hamas\u2019\u0131n, Gazze’deki Al-Ahli Baptist Hastanesi’nde onlarca hasta Filistinli de \u0130srail h\u00fccumunda \u00f6mr\u00fcn\u00fc yitirdi. Bunlar\u0131n a\u00e7\u0131kca bir \u201csava\u015f su\u00e7u\u201d oldu\u011fu ortada.<\/p>\n
Durum bu kadar net iken, bu kabahati i\u015fleyenlerin yarg\u0131lanmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn m\u00fc? Bu soru akla \u00e7abucak Milletleraras\u0131 Ceza Mahkemesi\u2019ni (UCM) getiriyor haliyle. Zira UCM hem \u0130srail hem Filistin’deki m\u00fcmk\u00fcn sava\u015f kabahatlerini soru\u015fturma yetkisine sahip bir mahkemedir. Filistin mahkemeyi 2015 y\u0131l\u0131nda tam\u0131m\u0131\u015ft\u0131. Mahkeme, 13 Haziran 2014’ten bu yana Bat\u0131 \u015eeria, Gazze \u015eeridi ile Do\u011fu Kud\u00fcs’te i\u015flendi\u011fi tez edilen kabahatlerle ilgili bir soru\u015fturma ba\u015flatm\u0131\u015ft\u0131 \u00fcstelik. Yetkili derken kastetti\u011fim bu.<\/p>\n
\n Hamas, \u0130slami Cihad yahut rastgele bir silahl\u0131 \u0130slamc\u0131 militan k\u00fcmesi Filistin yahut \u0130srail’de sava\u015f kabahati i\u015fledikleri arg\u00fcman\u0131yla soru\u015fturabilir. \u0130srail taraf\u0131nda ise Ba\u015fbakan Binyamin Netanyahu ile Filistin’de hata i\u015flemi\u015f olabilecek ba\u015fka yetkilileri soru\u015fturma konusu yapabilir.<\/p>\n \u0130srail ile Gazze’de ya\u015fananlarla ilgili olarak UCM\u2019nin ataca\u011f\u0131 iki temel ad\u0131m var. Birincisi, UCM Muahedesi’nin i\u015fgal alt\u0131ndaki topraklarda ya\u015fayan n\u00fcfusun tamam\u0131n\u0131n ya da bir k\u0131sm\u0131n\u0131n hudut d\u0131\u015f\u0131 edilmesini ya da nakledilmesini yasaklayan 8.2 maddesince s\u00fcre\u00e7 yapabilir. \u0130kincisi \u0130srail \u00fcye \u00fclke olmasa da hem \u0130srail’deki Hamas militanlar\u0131n\u0131n hem de Gazze \u015eeridi’ndeki \u0130srail g\u00fc\u00e7lerinin hareketlerinin UCM’nin yetki alan\u0131na girdi\u011fini s\u00f6yleyerek bunu yarg\u0131ya getirebilir.<\/p>\n \n Tabii ki zorluklar var. \u015eu \u00fc\u00e7 mevzu UCM\u2019nin sava\u015f kabahatini ara\u015ft\u0131rma u\u011fra\u015f\u0131n\u0131 engelleyebilir. Birincisi, \u0130srail\u2019in i\u015fbirli\u011fi yapmamas\u0131 (UCM\u2019yi tan\u0131m\u0131yor zaten), ikincisi, bu \u00e7e\u015fit soru\u015fturmalar\u0131n maliyeti y\u00fcksek olur, buna \u00fcye devletlerin katk\u0131da bulunmamas\u0131, \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc olarak da UCM\u2019yi i\u015fe kar\u0131\u015ft\u0131rmadan bu sorunun \u00e7\u00f6z\u00fclebilece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcnen \u00fclkelerin (\u00f6rne\u011fin \u00fcye olmayan ABD\u2019nin) bask\u0131lar\u0131. Bunlar UCM\u2019nin \u0130srail ile Gazze\u2019de ya\u015fananlar konusunda ad\u0131m atmas\u0131n\u0131 olduk\u00e7a zorla\u015ft\u0131rabilir.<\/p>\n BM \u0130nsan Haklar\u0131 Kurulu taraf\u0131ndan g\u00f6revlendirilen BM Soru\u015fturma Komitesi, 7 Ekim’den bu yana \u0130srail ile \u0130\u015fgal Alt\u0131ndaki Filistin topraklar\u0131nda t\u00fcm taraflarca i\u015flenen potansiyel sava\u015f c\u00fcr\u00fcmlerine ait ispat topluyor. \u00d6rg\u00fct, her iki taraf\u0131n da sava\u015f hatas\u0131 i\u015fledi\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcrtecek ispatlar bulundu\u011funu a\u00e7\u0131klad\u0131 \u00fcstelik. \u0130nsan Haklar\u0131 \u0130zleme \u00d6rg\u00fct\u00fc de, \u0130srail’in Gazze liman\u0131 ile \u0130srail-L\u00fcbnan sonundaki iki k\u0131rsal b\u00f6lge \u00fczerinde \u00e7ok say\u0131da top\u00e7u ate\u015fiyle beyaz fosfor kulland\u0131\u011f\u0131n\u0131 kay\u0131t alt\u0131na ald\u0131. Bu potansiyel bir sava\u015f kabahati elbette. \u0130srail do\u011fal ki bu iddiay\u0131 reddediyor.<\/p>\n UCM’nin birinci ataca\u011f\u0131 ad\u0131m her \u015feyden evvel Hamas ile \u0130srail h\u00fck\u00fcmetini milletleraras\u0131 hukuka h\u00fcrmet g\u00f6stermeye \u00e7a\u011f\u0131rmak olmal\u0131. Lakin bu davetin bir benzerinin BM g\u00fcvenlik kurulunda sonu\u00e7suz kald\u0131\u011f\u0131n\u0131 biliyoruz.<\/p>\n \n Tam 123 devletin \u00fcye oldu\u011fu UCM, BM G\u00fcvenlik Konseyi\u2018nin daimi \u00fcyesi olan Rusya\u2019n\u0131n Ukrayna’da i\u015fledi\u011fi beklenen kabahatleri soru\u015fturuyor. Rusya Devlet Ba\u015fkan\u0131 Vladimir Putin hakk\u0131nda tutuklama karar\u0131 verdi\u011fini, Putin\u2019in de bu y\u00fczden G\u00fcney Afrika’daki 2023 Brics doru\u011funa kat\u0131lamad\u0131\u011f\u0131n\u0131 an\u0131msayal\u0131m. Demek ki kararlar\u0131 tesirli.<\/p>\n Ermenistan UCM\u2019ye kat\u0131lan en son devlet bilindi\u011fi \u00fczere. Bug\u00fcne kadar \u00fcye olmayan ABD\u2019nin de \u00fcye olmas\u0131 i\u00e7in davetler olduk\u00e7a fazla. Bakal\u0131m ABD ne yapacak? UCM ABD\u2019nin i\u015fledi\u011fi hi\u00e7 bir hatas\u0131 dava ya da ara\u015ft\u0131rma konusu yapmad\u0131\u011f\u0131na nazaran kat\u0131lmamas\u0131nda bir sak\u0131nca olmamal\u0131. Kald\u0131 ki, kararlar\u0131n\u0131n etkisiz oldu\u011fu devirler geride kald\u0131 anlad\u0131\u011f\u0131m kadar\u0131yla. En az\u0131ndan cayd\u0131r\u0131c\u0131 oldu\u011fu biliniyor.<\/p>\n Bug\u00fcn, hatta yar\u0131n ya da yak\u0131n bir vakitte Hamas\u2019\u0131 bilmem lakin \u0130srail\u2019in UCM taraf\u0131ndan cezaland\u0131r\u0131lmas\u0131na ihtimal vermem. K\u0131namay\u0131 ceza sayarsan\u0131z o \u00f6b\u00fcr.<\/p>\n Hastanede, meskeninin oturma odas\u0131nda \u00f6len Filistinli \u00e7ocuk i\u00e7in bunlar bir mana s\u00f6z etmiyor ola\u011fan. \u0130leride, yap\u0131lanlar\u0131n hesab\u0131n\u0131n soruldu\u011funu da g\u00f6remeyecekler. Zira \u00f6ld\u00fcler.<\/p>\n Ne demi\u015fti Naz\u0131m; \u201cb\u00fcy\u00fcmez meyyit \u00e7ocuklar\u201c.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" Milletleraras\u0131 kamuoyunda \u0130srail-Hamas sava\u015f\u0131nda her iki taraf\u0131n da insanl\u0131k kabahati i\u015fledi\u011fi sav\u0131 b\u00fcy\u00fck takviye g\u00f6r\u00fcyor. Sava\u015fan g\u00fc\u00e7lerin bir\u00e7ok a\u00e7\u0131dan e\u015fit olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnenlerden biri olsam da bendeniz de her iki taraf\u0131n \u201csava\u015f su\u00e7u\u201d i\u015fledi\u011fine …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":39325,"comment_status":"closed","ping_status":"","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[15],"tags":[1021,2960,2226,2959,421],"yoast_head":"\n
\n UCM ne yapabilir?<\/strong>
\n <\/b>\n <\/p>\n
\n Olur mu bu pekala?<\/strong>
\n <\/b>\n <\/p>\n
\n UCM\u2019nin ald\u0131\u011f\u0131 kararlar tesirli mi?<\/strong>
\n <\/b>\n <\/p>\n