UZUN MÜDDET AĞRI KESİCİ KULLANIMI TEHLİKELİ SONUÇLARA SEBEP OLUR
Ağrı, oluşmuş yahut oluşmakta olan bir doku hasarından kaynaklanan, beğenilen olmayan bir duyu ve duygusal bir tecrübedir. Bedenin her yerinde yaygın olarak hissedilebileceği üzere, tek bir yerde bölgesel olarak da hissedilebilir.
Günlük hayatımızı olumsuz etkileyerek, hayat kalitesini düşürebilen ağrıların, oluşabilecek rahatsızlıklara karşı durdurucu tesir sağlaması için kesinlikle tabibe danışılması ve tedavi sürecini destekleyecek ilaçların kullanılması uygundur. Lakin, gerçek kullanılmayan ve her ağrıda ilaca yönelenler için bu tehlikeli ve istenmeyen sonuçlar doğurabilir.
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi İç Hastalıkları Kısmından Dr. Öğretim Üyesi Gurur Kamil Basmacıoğlu, ‘Ağrı kesicileri akla yatkın kullanalım. Aksi takdirde kalp krizi, felç, karaciğer, böbrek ve kalp yetmezliği, hipertansiyon, gastrit vb. hastalıkları konusunda riski attırabilir, ayrıyeten bedende bağımlılık oluşturabilir. . Bu sebeple endikasyon olmadan kullanılmaması ve kesinlikle tabip denetiminde kullanılması gerekir.’ dedi.
Baş ağrısı, diş ağrısı, adet ağrısı, eklem yahut kemik ağrısı üzere ağrının yeri ve şiddeti değişkenlik gösterebilir. Ağrının şiddetini daha evvel yaşadığımız ağrı deneyimleri üzerinden kıyaslama yaparak kıymetlendirebiliriz. Ağrı çeken bireylerde ağrının yeri ve şiddetine nazaran gerilim, gerginlik, hareket sınırlanması, teneffüs kısıtlanması, idrar tutulması, barsak hareketlerinde kısıtlanma, bulantı, kusma, tansiyon yükselmesi, kalp damar sistemi ile ilgili problemler da görülebilir. Tekrarlayan ağrı kesicilerle karşılık alınamayan uzun periyodik ağrılar depresyona da neden olabilir. ,
Ağrının nedeninin araştırılması ağrının tedavisinden evvel gelir. Hekim denetimi dışında bilinçsizce kullanılan ağrı kesiciler, ağrıyı baskılayarak hastalık teşhisinin konulamamasına yahut atlanmasına neden olabilir. Kişinin ve hastalığın durumuna, beraberinde olan hastalıklarına ve kullandığı ilaçlara nazaran tercih edilecek ağrı kesici kümesi ve dozu değişmektedir. Bilinçsizce kullanılan ağrı kesicilerin şahsa ziyan verebileceği unutulmamalıdır. Reçeteleme sırasında ilacın öteki ilaçlarla ve kendisinin mevcut sıhhat durumuyla nasıl etkileşebildiğini, ilacın ne çeşit yan tesirlerinin olabileceğini, hangi yan tesirlerle karşılaşırsa, neler yapması gerektiğini, ilacı kullanırken uyması gereken özel kurallar olup olmadığı konusunda kâfi açıklama yapılmamışsa kesinlikle doktora sorulmalıdır.
Ağrıyı dindirmek için bölgesel uygulamalar yapılabileceği üzere, ağrı kesici ilaçlara da başvurabiliriz. Bu ilaçları genel olarak ağrı kesiciler manasında analjezikler olarak isimlendiririz. Ağızdan tablet, lisan altı , damla yahut şurup halinde alınabilecekleri üzere tüm bedene tesir etmeleri için damardan , kas içi , cilt üzeri uygulanabilecekleri üzere fitil halinde uygulanabilirler. Bölgesel tesirli olanlar ise tekrar cilt altı, hudut yakınına iğne, bel sonları yakınına iğne, yakı, cilt üzerine uygulanan sprey, krem ve jel üzere çok farklı sistemlerle uygulanabilirler.
Ağrı kesiciler ortasında en sık kullanılanlar ortasında aspirin, parasetamol içeren ilaçların yanı sıra kas ve eklem ağrılarına tesirli olan steroid yapısında olmayan kas iskelet sisteminin iltihabi olaylarını azaltan (nonsteroid antiinflammatuar) ilaçlar gelir. Bu ilaçların yaygın olarak kullanılmalarına karşın hiçbiri tam olarak herkes için saf değildir. Bu nedenle gerekli durumlarda, öncelikle tabip önerisi ile önerildiği biçimde alınmalıdır. Tek doz olarak başlanılmalı, dozlar artırılması gerektiğinde basamaklı olmalıdır. Rastgele bir ağrıkesicinin ağrımızı kesmesi durumunda onun en uygun tedavi olarak düşünülmemelidir. Diğeri için çok faal bir ağrı kesici sizin için birçok sorunun başlangıcı olabilir. Ağrı tedavisinde önerilen ilaçların hekiminizin belirttiği mühlet ve dozda kullanılması, ilaç alım aralıklarına aç yahut tok alınma özelliklerine dikkat edilmesi tedavinin aktifliği açısından da çok kıymetlidir.
Parasetamol çok yaygın olarak kullanılan nezle grip ilaçlarının içinde de olan bir ağrı kesici, ateş düşürücü tesirleri olan bir ilaçtır. Çocuklarda ve hamilelerde kullanılabilmekle birlikte uygun olmayan dozlarda karaciğer ve üriner sistem üzerinde önemli yan tesirleri olabilir. Alkol kullanan şahıslarda olağan dozlarda bile karaciğer üzerine olumsuz tesirlere sahiptir. Uzun periyodik kullanımda bilhassa uygun olmayan dozları önemli yan tesirlere yol açabilir.
Aspirin başta olmak üzere anti romatizmal dediğimiz ilaçlar bilhassa, mide ve onikiparmak barsağı ülseri olanlarda mide kanamasına ve ülserin derinleşmesine neden olabilirler. Daha evvel gibisi mide barsak hastalığı olanlarda da hastalığı yine başlatabilirler. Aspirin ile birlikte kullanılmaları durumunda bu yan tesirlerin daha önemli boyutlarda gelişebilir. Kanama-pıhtılaşma sıkıntıları olan bireylerde hayatı tehdit edebilecek kanamalara, hayati organlarla ilgili damalarda pıhtı oluşmasına ve bunlara bağlı damar tıkanıklarına neden olabilirler. Astım krizlerini tetikleyebilir, böbrek bozukluğu olan kişlerde durumun kötüleşmesine yol açabilirler, mesane yapısını etkileyebilirler. En değerli yan tesirlerinden biri de kan hücrelerini ve bilhassa kemik iliğini kan hücrelerini yapabilme açısından olumsuz etkileyebilmeleridir. Ağrı kesicilerin yan tesirlerine bağlı olarak kanımızdaki kırmızı kürelerin , beyaz kürelerin yahut pıhtılaşmaya yardımcı trombosit denilen pulcukların biri, birkaçı yahut hepsinin sayı ve fonksiyonları bozulabilir.
Ağrı kesicilerin çabucak hemen çok değerli bir kısmı hamilelerde kullanılmaz. Yaşlılarda kullanılırken düşük dozlarla başlanmalı hastanın kullanmakta olduğu öteki ilaçlarla birlikte kullanımları değerlendirilmelidir. Karaciğer ve böbrek hastalarında kullanılacak ilaçların gerektiğinde kullanılacak formda ve dikkatle seçilmeleri kıymetlidir. Daha evvel bu ilaçlardan biri ile allerji hikayesi olanlarla alerjik yapıya sahip bireylerde ağrı kesicileri kullanırken çok dikkatli olunmalıdır.
Ağrı tedavisinde beklenen kâfi yanıt alınamadığında sık olarak kullanılan bu ilaçların yanı sıra bilhassa kronik ve şiddetli ağrısı olanlarda 2. Küme ismi verilen ayrıyeten depresyon, anksiete ve epilepsi tedavinde de kullanılan kimi ilaçları eklemek gerekebilir. Bu küme ilaçlar ağrının hissedilme eşiğini artırararak ağrıdan rahatsız olma derecesini azaltırlar. Sakinlik, hareketlerde yavaşlama, uyku hali, kabızlık üzere kimi yan tesirlere yol açabilirler. Bu küme ilaçlar genelde bağımlılık yapmazlar. Lakin vakit içerisinde birebir aktifliği korumak için doz artımı yapılması gerekebilir. Yeniden bu küme ilaçları ağrı ile ilgili branş hekimlerin başlamaları, gereğinde dozlarını düzenlemeleri ve uygun formda sonlandırmaları gerekir. Bu küme ilaçlardan bir kısmı farklı maksatlarla kullanılmaları, bazen de suistimal edilmeleri nedeni ile yeşil reçete ile alınabilmektedir.
Şiddetli ve öteki tedavilere yanıt vermeyen ağrılar ekonomik ve toplumsal sıkıntılar oluşturması nedeniyle major bir sıhhat sorunudur. Kronik ve yahut şiddetli ağrılarda, cerrahi operasyonlar sonrası yahut travma sonrasında ağrıların devam etmesi durumunda, kanser hastalarının ağrılarının bir kısmında morfin gibisi opioidler denilen ilaçların kullanımına gereksinim duyulmaktadır. Opioidlere “narkotik analjezikler” de denilir. Güçlü ağrı dindirici tesirleri vardır. Opioidler ekseriyetle nonsteroidal antiinflamatuvar ve başka analjezik ilaçlarla tedavi edilemeyen akut ve kronik ağrıları gidermek ve kanser ağrılarının oluşturduğu çözümsüzlüğü gidermek için kullanılırlar. Yeni başlayan yahut çok uzun müddettir tedavi edilemeyen ağrılarda ve kanser ağrılarının denetim altına alınmasında, öksürüğü azaltmada antitüssif olarak, diyarenin tedavisinde, çok gerilim altındaki insanları sakinleştirmede ve sedasyonu sağlamada kullanılmaktadırlar. Bu ilaçların bağımlılık yapma potansiyeli olmaların yanı sıra suiistimal edilebilecekleri bilinmelerine karşın klinisyenler tarafından bu ilaçlar daha aktif bir tahlil olmaması nedeni ile sıklıkla kırmızı reçete ile reçetelendirilmektedir .
Narkotik analjeziklerin hepsinde az yahut çok, ilaç bağımlılığı yapma potansiyeli vardır. Yaygın depresif tesirleri nedeniyle verilen dozun büyüklüğüne nazaran narkoz hali oluştururlar. Narkotik analjeziklerin antipiretik yahut antiinflamatuvar tesirleri yoktur. Analjezik etkileri tamamiyle santral hudut sistemi üzerindeki tesirlerinin bir sonucudur. Teneffüs durmasına, komaya, kabızlığa, tansiyon düşmesine kaslarda sertlik gelişmesine , idrar tıkanıklığına, safra kesesi kasılmalarına , bulantı ve kusmalara yol açabilir. İmmün direnci bozabilirler, yara düzgünleşmesini geciktirir.
Genç yaşlardaki hastalarda bu küme ilaçlar tedavi emeliyle verildiğinde dahi berbata kullanımı ve yanlış kullanımı riskinde bir artış eğilimi kelam bahsidir. . Gençlerin de bu ilaçların yan tesirleri, bağımlılık yapma potansiyelleri ve öbür olumsuz tesirleri tarafından de güzel eğitilmeleri gerekmektedir. Çok gerekmedikçe alternatif yollar denenmeli, kullanacak hastanın özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır.
Bunun yanı sıra gerçek kullanımları ile ağrı kesicilerin hayatımızı kolaylaştıran, düşüncelerimizi azaltan, sıkıntı dönmelerimizi rahat atlatmamızı sağlayan yaygın olarak ta kullanılmakta olan sağlam ilaçlar oldukları da yadsınamaz bir gerçektir, Kâfi ki onları akla yatkın kullanalım.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
